Rokrocznie – 25 sierpnia przypada rocznica zagłady pacjentów choroszczańskiego szpitala. Nie jest to szeroko znana historia, mimo, iż w lesie w Nowosiółkach nieopodal Choroszczy zgładzono blisko 500 niewinnych i całkowicie bezbronnych ludzi. W miejscu znajduje się pomnik upamiętniający ten bestialski mord, co roku władze samorządowe oraz kierownictwo szpitala oddają hołd ofiarom; na terenie szpitala również znajduje się obelisk, który przypomina o strasznym losie, jaki spotkał pacjentów i lekarzy choroszczańskiej placówki. Mimo wszystko, stosunkowo niewiele mówi się o tych czynach. Prezentowana w Choroszczy wystawa, zainicjowana w Dzień Zaduszny, na nowo oraz z perspektywy emocji współczesnych podopiecznych szpitala, oświetla wydarzenia z przeszłości.

Aby zrozumieć, co stało się w Nowosiólkach, posłuchajmy relacji świadka tamtych wydarzeń. Dr Roman Markuszewicz, ówczesny lekarz, w 1949 roku tak wspominał te tragiczne wydarzenia: Gdy Niemcy w 1941 roku zajęli Choroszcz, wydział szkolnictwa komendy polowej na czele z lekarzem sztabowym dr Cenzlerem, zainteresował się szpitalem. Budynki szpitalne miały być przeznaczone dla jeńców wojennych, a co za tym idzie pacjenci szpitala mieli zostać w cudzysłowiu „ewakuowani”. I tak się wszystko zaczęło, wszystko co doprowadziło do śmierci około pięciuset osób – pacjentów Szpitala Psychiatrycznego w Choroszczy – niewinnych ludzi, nazywanych przez Niemców „balastem społeczeństwa”… Opiekunowie, pełniący wówczas opiekę nad chorymi psychicznie przebywającymi w szpitalu zostali poinformowani, że będą oni odwiezieni do Warszawy. Szybko jednak prawda została obnażona. Niemcy zapowiedzieli, że w najbliższym czasie zabiorą pacjentów ze szpitala. Chorych wywożono do lasku pod Nowosiółkami. Ta ewakuacja była początkiem ich drogi bez powrotu… Do Choroszczy wracały już puste wozy, a w lesie było słychać salwy karabinów. Żołnierze niemieccy dopuścili się mordu na tych – ducha winnych ludziach. Nielicznym udało się uciec do okolicznych chat, a zewsząd było słychać krzyki, płacz, modlitwy, prośby… które i tak były zagłuszane przez dźwięki karabinów.

Wyrażając pamięć o pomordowanych oraz okazując im głęboki szacunek, w 2021 roku współcześni pacjenci choroszczańskiego szpitala, pod kierunkiem arteterapeutek i terapeutek zajęciowych, stworzyli prace plastyczne upamiętniające tragiczne wydarzenia z Nowosiółek w 1941 roku. Stworzyli własne obrazy składające się na całość pt.: Zagłada w Nowosiółkach. Prace zostały wykonane rozmaitymi technikami, łączy je jednak jedno: zawierają w sobie ogromny ładunek emocjonalny i są niezwykle poruszające.

Zagłada w Nowosiółkach goszcząca w murach Miejsko-Gminnego Centrum Kultury i Sportu w Choroszczy, jest wystawą pokonkursową, jednakże fakt, że może ujrzeć światło dzienne, jest głębokim pokłonem w kierunku ofiar mordu z 1941 r., lecz jest również wyrazem uznania i poważania wobec obecnych pacjentów Szpitala im. dr. St. Deresza w Choroszczy.

Wernisaż wystawy pt.: Zagłada w Nowosiółkach odbędzie się
2 listopada 2021 roku o godz. 13.00 w Galerii M-GCKiS w Choroszczy
(Choroszcz, ul. H. Sienkiewicza 29).

Wystawę można oglądać w Choroszczy do końca listopada br.
w dni powszednie – w godz. 8.00-20.00
oraz w soboty – w godz. 9.00-11.30.

Zapraszamy.