Kompleks pochodzi z połowy XIX w. Wszystkie budynki są murowane z cegły, głównie dwukondygnacyjne. W zabytkowych budynkach od 1930 r. mieści się szpital psychiatryczny.

Po śmierci Izabeli Branickiej z Poniatowskich część dóbr choroskich nabyła rodzina Komarów, zaś druga stała się własnością hrabiów Potockich, którzy następnie odsprzedali je Tadeuszowi Mostowskiemu. Po klęsce powstania listopadowego Rosjanie wprowadzili na Narwi granicę celną między tzw. Królestwem Polskim i należącym do Imperium Rosyjskiego tzw. Obwodem Białostockim. Przemysłowcy, szczególnie z Łodzi i okolic, pragnąc uniknąć opłat celnych, zaczęli przenosić swoje fabryki na drugą stronę Narwi. Dużymi ośrodkami przemysłu włókienniczego stały się: Choroszcz, Supraśl, Michałowo, Gródek oraz Białystok.

Już w drugim dziesięcioleciu XIX wieku w Choroszczy powstała manufaktura włókiennicza, która mieściła się w pałacowej oficynie. Zatrudnionych tam było około 20 osób. W latach 1842-1847, w dobrach choroskich, należących wówczas do Marianny z Potockich Mostowskiej i jej męża Tadeusza, z inicjatywy Jana Leśniewskiego- zarządcy tych dóbr, powstało kilka budynków fabrycznych. Zarządca zawarł z przedsiębiorcą Fryderykiem Moesem ze Zgierza umowę na założenie w Choroszczy fabryki sukna i kortów (tkanina do produkcji ubrań jesiennych i zimowych). Stała się ona zalążkiem największej w regionie fabryki sukienniczo- kapeluszniczej C.A Moes & Company. Jej dyrektorem został Christian August, młodszy z braci Moesów. Na miejsce zamieszkania obrał choroski pałac. Pomieszczenia biurowe urządzono w pawilonach ogrodowych, w pawilonach gościnnych urządzono mieszkania dla kadry technicznej i administracyjnej. W innych oficynach wstawiono krosna. Nowe budynki fabryczne zbudowano w pobliżu rzeki Choroszczanki w taki sposób, aby można było wykorzystać wodę do napędu maszyn. Przy fabryce zainstalowano maszynę parową. Po zachodniej stronie dziedzińca pałacowego stanęły dwa kilkukondygnacyjne budynki fabryczne, w których zainstalowano 100 krosien. Już w 1843 roku zatrudnienie znalazło 220 osób. Trzy lata później w siedmiu budynkach fabrycznych znajdowało się 150 warsztatów tkackich. W 1849 roku w fabryce pracowało już 700 osób. Sześć budynków było opalanych gazem pozyskiwanym z żywicy drzewnej. W 1850 roku pożar strawił tkalnię, przędzalnię wełny, kotłownię, łaźnię i magazyn kortów. Jednak dzięki wsparciu Jana Leśniewskiego bracia Moesowie szybko odbudowali tę ważną część kompleksu produkcyjnego. Nowe maszyny tkackie zostały sprowadzone z Belgii, Francji oraz Saksonii. W 1850 roku do fabryki należało sześć nowych, murowanych budynków. Na początku lat 60-tych XIX wieku w fabryce zatrudnionych było ponad 1000 osób. Powstały trzy kolejne obiekty fabryczne. Po wybuchu powstania styczniowego Christian August Moes wyjechał do Goerlitz. Stan jego zdrowia się pogorszał. Zmarł 11 września 1872 roku. Zgodnie z ostatnią wolą jego ciało przewieziono do Choroszczy, a w kilka lat później pochowano w nowym grobowcu znajdującym się na miejscowym cmentarzu.

W 1892 roku została zbudowana wielka stajnia. Trzy lata później rozpoczęła się elektryfikacja całego kompleksu fabrycznego, którą zakończono w 1909 roku. W 1915 roku rosyjska Komisja Szacunkowa opisała stan majątku Moesów w Choroszczy: 20 budynków produkcyjnych, 18 pomocniczych, 11 mieszkalnych, 1 kościół, 2 sklepy, 1 poczta, 1 piekarnia, 1 szkoła.

Dzięki istnieniu wielkiej fabryki zmieniła się demografia i skład narodowościowy miasta. Pojawiła się liczna grupa Niemców wyznania ewangelickiego (ok. 200), wzrosła liczba mieszkańców wyznania mojżeszowego (ok. 750). W Choroszczy zamieszkiwało prawie 200 wyznawców prawosławia oraz ok. 300 katolików. Fabryka stała się miasteczkiem przy miasteczku, z własnym osiedlem mieszkaniowym, siecią ulic, dwiema szkołami: elementarną i niedzielną, piekarnią, dwoma sklepami, apteką, niewielkim szpitalem i zborem ewangelickim pw. Św. Zygmunta. W czasach świetności na terenie kompleksu zatrudnienie miało ponad 2 000 osób. Wyroby fabryki z Choroszczy były znane na rynkach dalekowschodnich, a także w Afryce i Ameryce Południowej. W 1915 roku wojska rosyjskie, wycofujące się pod naporem niemieckim, zdemontowały i wywiozły w głąb Imperium maszyny, zaś budynki 12 sierpnia tegoż roku zostały częściowo zburzone. Do dalekiego Witebska zostali wywiezieni pracownicy fabryki wraz z jej właścicielem. Już po zakończeniu działań wojennych teren fabryczny został odkupiony przez poznańskiego przedsiębiorcę Woźniaka, który próbował reaktywować fabrykę. Koszty tego przedsięwzięcia okazały się jednak zbyt wysokie. W 1929 roku tereny fabryczne, o powierzchni 141 ha, zakupił Białostocki Związek Międzykomunalny z zamiarem założenia tutaj szpitala psychiatrycznego. Nieliczne ocalałe budynki zostały wyremontowane, hale fabryczne przerobiono na sale szpitalne. Już w następnym roku prawie 50 obiektów zostało przystosowanych dla potrzeb szpitala, który wówczas przyjął też pierwszych pacjentów. Rozpoczął swoją działalność Białostocki Wojewódzki Szpital dla Psychicznie i Nerwowo Chorych. Pierwszym kierownikiem placówki został dr Stanisław Deresz. W 1932 roku szpital mógł przyjąć prawie 500 pacjentów, rok później 800. Dzięki rozległym gruntom udało się zorganizować gospodarstwo przyszpitalne, w którym byli zatrudniani niektórzy pacjenci. Spokojni chorzy trafiali, za niewielką opłatą, do okolicznych rodzin. Była to forma opieki aneksyjnej, w której pacjenci mieszkali niedaleko szpitala i codziennie korzystali z fachowej opieki medycznej. Sytuacja dotyczyła rocznie nawet ok. 450 pacjentów. Rodziny przyjmujące chorych otrzymywały 1 zł za każdy dzień opieki. Do nowatorskich poczynań w zakresie leczenia chorych należy także uznać terapię zajęciową. Chorzy, nadający się do pracy fizycznej, pomagali w pracy na roli, w ogrodnictwie, przy hodowli bydła i trzody chlewnej czy w szpitalnych warsztatach rzemieślniczych. Ważną rolę odgrywała twórczość artystyczna pacjentów, którzy wyrabiali zabawki, rzeźby, malowali obrazy, haftowali.

Chorzy rekrutowali się z obszaru całej Polski. W szpitalu pracowało ok. 12-15 lekarzy, których wspomagało 2-3 stażystów oraz liczny, prawie 100- osobowy personel pielęgniarski. Szpital posiadał nowoczesne laboratorium, aptekę, gabinet stomatologiczny i prosektorium. Na terenach przyszpitalnych został założony cmentarz. Działało kino oraz biblioteka. Warto dodać, że szpitalna elektrownia, wodociągi i kanalizacja obsługiwały także miasto Choroszcz. Jeden z budynków został zaadaptowany na potrzeby szkoły powszechnej.

Po klęsce wrześniowej w 1939 roku Choroszcz znalazła się pod okupacją sowiecką. Szpital został upaństwowiony. Zwiększyła się liczba pacjentów. Nastąpiły jednak aresztowania wśród personelu medycznego. Dr Deresz został wywieziony przez NKWD w głąb Rosji a jego dalsze losy są nieznane. Pod koniec 1940 roku szpital został zlikwidowany, a chorzy zostali wywiezieni w głąb Związku Sowieckiego. Wszyscy zmarli w latach 1941- 1944, chociaż wielu z nich było młodych wiekiem. Nienadających się do transportu chorych umieszczono na plebanii oraz w mieszkaniu dr Brodowicza. W opuszczonych budynkach mieli zostać zakwaterowani żołnierze Armii Czerwonej.

W czerwcu 1941 roku do Choroszczy weszli Niemcy. Wydali nakaz zgromadzenia wszystkich chorych, zamieszkujących na plebanii lub u okolicznych mieszkańców. Zostali oni rozstrzelani w lesie koło Nowosiółek. Śmierć poniosło 464 pacjentów szpitala. W obiektach szpitalnych Niemcy urządzili obóz jeniecki dla żołnierzy Armii Czerwonej, a w 1944 roku trafiła tutaj także grupa jeńców włoskich. Tego też roku wycofujący się Niemcy dokonali dewastacji budynków szpitalnych oraz infrastruktury technicznej. Natomiast w ocalałych obiektach zainstalowały się wojska sowieckie.

Do uratowania szpitala przyczynił się dr Bogdan Szymborski, który w 1945 roku uzyskał od sowieckiego komendanta zezwolenie na urządzenie w jednym budynku oddziału szpitalnego. Już dwa lata później mógł przyjąć 220 chorych. W tym samym roku żołnierze sowieccy opuścili Choroszcz. W 1950 roku Państwowy Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Choroszczy mógł przyjąć prawie 800 pacjentów. Kierownikiem placówki został dr Bogdan Szymborski. W połowie lat 70-tych w szpitalu można było ulokować już 1400 pacjentów, a kolejnych 300 zakwaterować u okolicznych mieszkańców. W jednym z budynków szpitala zaczęła działalność Katedra i Klinika Psychiatryczna Akademii Medycznej w Białymstoku. W latach 60-tych ubiegłego wieku, na polecenie ówczesnych władz, został rozebrany przyszpitalny kościół.

Zespół budynków fabrycznych w Choroszczy:

1. tkalnia kortu- obecnie pawilon nr 25, murowany, po 1900 roku,
2. tkalnia pluszu- obecnie pawilon nr 45, murowany, po 1890 roku,
3. waga- obecnie budynek nr 46, murowany, po 1890 roku,
4. maszynownia- obecnie centrala gospodarcza szpitala, murowany, po 1890 roku,
5. warsztaty, garaże, magazyny, obecnie narzędziownia i garaż, murowane, po 1910 roku,
6. wieża ciśnień, murowana, ok. 1890 roku,
7. portiernia- obecnie stolarnia nr 27, murowana, po 1900 roku,
8. stróżówka- obecnie apteka nr 26, murowana po 1900 roku,
9. łaźnia- obecnie kaplica, murowana, po 1900 roku,
10. stajnia- obecnie budynek inwentarsko – gospodarczy, nr 37, murowany, 1892 rok,
11. szkoła, obecnie m. in. Miejsko-Gminne Centrum Kultury, ul. Sienkiewicza nr 29 (pawilon nr 7, murowany, 1892 rok),
12. brama- murowana, po 1900 roku,
13. domy mieszkalne:

• dom- obecnie pawilon nr 4, ul. Słoneczna nr 28, murowany, koniec XIX wieku,
• dom- obecnie pawilon nr 9, ul. Sienkiewicza nr 27, murowany, po 1900 roku,
• dom- obecnie pawilon nr 1, ul. Sienkiewicza nr 44, murowany, po 1900 roku,
• dom- obecnie pawilon nr 13, murowany, po 1890 roku,
• dom- obecnie pawilon nr 15, murowany, po 1890 roku,
• dom- obecnie pawilon nr 16, murowany, po 1890 roku,
• dom- obecnie pawilon nr 18, murowany, po 1890 roku,
• dom- obecnie pawilon nr 21, murowany, po 1890 roku,
• 2 domy- obecnie pawilon nr 22, murowany, ok. 1890 roku,
• dom- obecnie pawilon nr 23, murowany, ok. 1889 rok

Inicjatorem założenia w Choroszczy szpitala psychiatrycznego był emerytowany pułkownik dr Zygmunt Brodowicz. Z jego inicjatywy w 1929 roku tereny pofabryczne w Choroszczy, o powierzchni 141 ha, zakupił Białostocki Międzykomunalny Związek dla Założenia i Utrzymania Wojewódzkiego Szpitala Psychiatrycznego. Nieliczne ocalałe budynki zostały wyremontowane, hale fabryczne przebudowano na sale szpitalne. Już w następnym roku prawie 50 budynków zostało całkowicie przystosowanych dla potrzeb szpitala. W 1930 r. szpital przyjął pierwszych pacjentów- dotychczasowych pensjonariuszy oddziału psychiatrycznego Szpitala Żydowskiego w Białymstoku. Tym samym w Choroszczy rozpoczął działalność Białostocki Wojewódzki Szpital dla Psychicznie i Nerwowo Chorych. Leczeniem objęto pacjentów z objawami ponad 20-tu rodzajów chorób psychicznych lub neurologicznych.

Pierwszym kierownikiem placówki został dr Stanisław Deresz. W 1932 roku szpital mógł przyjąć prawie 500 pacjentów, rok później 800. Dzięki rozległym gruntom zorganizowano gospodarstwo przyszpitalne, w którym zatrudnienie znaleźli niektórzy pacjenci. Natomiast „spokojni” chorzy trafiali do okolicznych rodzin. Pokój chorego, pościel i ubrania zapewniał szpital. Za każdy dzień opieki nad pacjentem rodzina otrzymywała 1 złotówkę. Warto dodać, że średnia pensja robotnicza wynosiła ok. 80-100 zł. Chorzy mieszkali w niewielkiej odległości od szpitala i codziennie korzystali z opieki medycznej. Była to nietypowa w skali kraju forma przywracania do zdrowia psychicznie lub nerwowo chorych. Obejmowała rocznie średnio 450 pacjentów.

Do nowatorskich poczynań w zakresie leczenia chorych należy uznać wprowadzoną w szpitalu tzw. terapię zajęciową. Nadający się do pracy fizycznej chorzy pomagali w pracy na roli, w ogrodnictwie, przy hodowli bydła i trzody chlewnej, pracowali w warsztatach rzemieślniczych. Ważną rolę odgrywała twórczość artystyczna pacjentów. Wykonywali zabawki, hafty, rzeźby, malowali obrazy. Pacjenci rekrutowali się z obszaru całej Polski. W szpitalu pracowało ok. 12-15 lekarzy, których wspomagało 2-3 stażystów i liczny, prawie 100- osobowy personel pielęgniarski. Szpital posiadał nowoczesne laboratorium, aptekę, gabinet stomatologiczny, prosektorium. Jeden z budynków został zaadaptowany na potrzeby szkoły powszechnej. Na terenach przyszpitalnych został założony cmentarz. Działało kino oraz biblioteka. Warto dodać, że szpitalna elektrownia, wodociągi i kanalizacja obsługiwały także miasto Choroszcz.

Tuż przed wybuchem wojny do Choroszczy trafiło prawie 400 pacjentów z Warszawy, gdyż tamtejszy szpital został oddany na potrzeby wojska. W tym czasie pod opieką tutejszego szpitala było 2000 pacjentów, z czego bezpośrednio na oddziałach przebywało 900.

Po klęsce wrześniowej 1939 roku Choroszcz znalazła się pod okupacją sowiecką. Szpital został upaństwowiony. Zwiększyła się liczba pacjentów. Nastąpiły też aresztowania wśród personelu medycznego. Dr Stanisław Deresz został aresztowany przez NKWD, a jego dalsze losy są nieznane. Pod koniec 1940 roku szpital zlikwidowano, a chorych wywieziono transportami kolejowymi w głąb Związku Sowieckiego. Wszyscy zmarli w latach 1941- 1944, chociaż wielu z nich było młodych wiekiem. Pracujący wówczas pielęgniarze, odwożący ich na dworzec, wymieniali jedynie miejscowości docelowe: Mińsk, Smoleńsk, Dniepropietrowsk, Kursk, Riazań, Kostroma, Czerniowce. Chorych wywieziono trzema składami pociągów. Jeden z transportów był przeznaczony do trzech szpitali Kostromy, Riazania i Kurska. W okresie tzw. „głasnosti” (element reform przeprowadzony w ramach pierestrojki) władze polskie otrzymały informację, że do szpitala w Kursku trafiło 247 osób, do szpitala Nikolskoje 87, a do Riazania ok. 100 chorych. Pacjentów, którzy nie nadawali się do transportu, umieszczono na plebanii oraz w mieszkaniu dr Brodowicza. W opuszczonych budynkach mieli zostać zakwaterowani żołnierze 6 Brygady Czołgów Armii Czerwonej. W czerwcu 1941 roku do Choroszczy weszli Niemcy. Wydali nakaz zgromadzenia wszystkich chorych, zamieszkujących dotąd na plebanii lub u okolicznych mieszkańców. W określonym dniu podjechały samochody ciężarowe i autobusy, do których załadowano chorych. Zostali oni rozstrzelani w lesie koło Nowosiółek. Śmierć poniosło 464 pacjentów.   

W obiektach szpitalnych Niemcy urządzili obóz jeniecki dla żołnierzy Armii Czerwonej, a w 1944 roku trafiła tutaj także grupa jeńców włoskich. Tego samego roku wycofujący się Niemcy dokonali dewastacji budynków szpitalnych oraz infrastruktury technicznej. W szpitalu ponownie zainstalowały się wojska sowieckie, które urządziły tutaj przejściowy obóz dla byłych jeńców wojsk alianckich.

Do uratowania szpitala istotnie przyczynił się dr Bogdan Szymborski, który w 1945 roku uzyskał od sowieckiego komendanta zezwolenie na urządzenie w jednym z budynków oddziału szpitalnego. Szpital już w 1947 r. mógł przyjąć 220 chorych. W tym samym roku żołnierze sowieccy opuścili Choroszcz.

W 1950 roku Państwowy Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Choroszczy mógł przyjąć prawie 800 pacjentów. Kierownikiem placówki był dr Bogdan Szymborski. W latach 60-tych XX w., na polecenie ówczesnych władz, został rozebrany przyszpitalny kościół. W połowie lat 70-tych szpital mógł przyjąć 1400 pacjentów, kolejnych 300- na podstawie nawiązanej współpracy- zakwaterować u okolicznych mieszkańców. W jednym z budynków szpitala zaczęła działalność Katedra i Klinika Psychiatryczna Akademii Medycznej w Białymstoku.