Śliwno – dzieje wsi, ruiny kościoła

Historia Śliwna jest nierozerwalnie związana z dziejami pobliskiego Waniewa (gm. Sokołoy).

Wyniki badań osadów biogenicznych i fluwialnych w przekroju przez dolinę Narwi między Kurowem i Śliwnem wykazały, że osady te zaczęły powstawać w VIII tysiącleciu p.n.e, zaś zasadnicza część osadów organicznych powstała na przełomie I i II tysiąclecia p.n.e. i końcem I tysiąclecia n.e.

Już u schyłku średniowiecza istniała w tym miejscu przeprawa przez rzekę Narew. Późniejszy rozwój tych dwóch miejscowości wiązał się ze wspomnianą przeprawą i szlakiem drogowym biegnącym przez Choroszcz i Knyszyn w kierunku Grodna, a także do Sokół. Łączył się on z traktem Suraż-Tykocin i prowadził dalej na wschód, w stronę Wysokiego (obecnie Wysokie Mazowieckie).

Najstarsza wzmianka o drewnianym moście pochodzi z 1447 roku. Przeprawa przez Narew była chroniona przez zamek zwany Grodziskiem lub Zamczyskiem zlokalizowany na kępie narwiańskiej, położonej w połowie rozlewisk rzeki.

W 1501 roku, wielki książę litewski Aleksander nadał Waniewo, wraz z włością rozciągniętą na dwóch brzegach rzeki, wojewodzie wileńskiemu Mikołajowi Radziwiłłowi. Na mocy tego samego przywileju wojewoda otrzymał prawo do lokowania w Waniewie miasta. Tym samym zmalało znaczenie Śliwna. O dalszych losach miejscowości położonych na dwóch brzegach Narwi przesądził długoletni konflikt pomiędzy rywalizującymi na Podlasiu Radziwiłłami i Gasztołdami. Zamek i drewniany most uległy wówczas zniszczeniu.

W 1577 roku w Śliwnie było zaledwie 5 domów. U schyłku XVI wieku dobra waniewskie, wraz ze Śliwnem, znalazły się we władaniu Szczawińskich, a następnie Wilkanowskich. U schyłku lat 70. XVII wieku dobra zakupili bracia Mikołaj i Wilhelm Orsetti, którzy przybyli tutaj z ziemi krakowskiej. W wyniku rodzinnych podziałów, powstały dwa oddzielne ośrodki: lewobrzeżną częścią władała gałąź Orsettich, mająca swą siedzibę w Kowalewszczyźnie. Druga z gałęzi tego rodu osiadła właśnie w Śliwnie.

Ich rezydencja widokowo była powiązana z nadnarwiańskim Waniewem. Rozmachem zastosowanych rozwiązań nawiązywała do rezydencji magnackich w Choroszczy i Strabli. Punktem centralnym był pałac położony na północno-wschodnim zboczu wzgórza na prawym brzegu Narwi. Na północny-zachód od pałacu była zlokalizowana część ozdobna założenia, zaś w stronie południowo-wschodniej znajdowała się część gospodarcza. Pałac stał na osi głównej. Centralna aleja, obsadzona drzewami, docierała do brzegów rzeki. W tym miejscu zbiegały się trzy kanały. W ich zlewisku usypano sztuczną wyspę. Przedłużeniem alei był kanał, którego szerokość wynosiła około 10 m, zaś długość 500 m. Kończył się szerokim rozlewiskiem. Budowa nowej rezydencji stała się okazją do wzniesienia mostu na Narwi. Istniał on do połowy XIX wieku; równoległy do niego kanał istnieje też obecnie.

W 1806 roku dobra zakupił gen. Wincenty Krasiński. Bywał tutaj jego syn Zygmunt, wielki poeta romantyczny. W Śliwnie mieszkała jego żona.

Wraz z zastojem ekonomicznym Waniewa nastąpiła też degradacja założenia rezydencjalnego w Śliwnie.

W tym miejscu, w 1932 roku, dzięki staraniom ks. Władysława Saracena i parafian, na działce podarowanej przez Piotra Sokoła, wzniesiono drewniany kościół. W 1935 roku ks. abp. Romuald Jałbrzykowski erygował parafię z siedzibą w kolonii Śliwno obejmującą wsie: Śliwno, Izbiszcze, Konowały, Kruszewo, Pańki oraz wieś i kolonię Rogowo. Po II wojnie światowej świątynia była w złym stanie. Wykonane w latach 50. XX wieku ekspertyzy wykazały, że dalsze użytkowanie obiektu grozi bezpieczeństwu wiernych. Władze kościelne oraz parafianie bezskutecznie próbowali uzyskać zezwolenie na budowę nowego kościoła w pobliżu Kruszewa. Władze państwowe nie udzieliły na to zgody, a pod koniec 1965 roku nadzór budowlany nakazał zamknięcie świątyni w Śliwnie. Nieużywany kościół spłonął 23 lipca 1976 roku. W 2017 roku została zbudowana murowana kaplica-pomnik, poświęcona 23 czerwca 2017 roku.

 

Powrót na początek strony